Siyasi Nüfuz Sahibi Kişi (PEP) Nedir?
Siyasi Nüfuz Sahibi Kişi (PEP), önemli bir kamu işlevine sahip olan ve bu nedenle yolsuzluğa açık olma, kara para aklama, rüşvet ve terörün finansmanı gibi suç teşkil eden finansal faaliyetlere karışma açısından riskli konuma sahip bireydir. Siyasi Nüfuz Sahibi Kişi (PEP), çoğu durumda devlet hesaplarına ve fonlarına erişimi olduğu için işletmelerin karar verme süreçlerini etkileyebilir. Bu nedenle istismara meyillidir ve suç için yüksek risk oluşturur. PEP’lerin önemini kabul eden düzenleyici makamlar, PEP’lere, Siyasi Nüfuz Sahibi Kişi (PEP) tanımına ve finansal kurumların kontrolleri ile taramaları için bir PEP’in nasıl tanınacağına özel önem vermektedir. PEP taraması, etkili bir Müşteri Durum Tespiti (CDD) sürecinin önemli bir parçasıdır. Finans kuruluşlarının düzenli olarak PEP taraması yaptıklarından ve AML ile ilgili kontrollerinin PEP yaptırımlarını da içerdiğinden emin olmaları gerekir.
PEP listeleri nasıl kontrol edilir?
Bir PEP listesi, kamuda çok önemli bir konuma sahip ve finansal suçlara meyilli olan devlet bakanları, yüksek rütbeli askeri yetkililer, dünya liderleri veya üst düzey yöneticiler gibi siyasi nüfuz sahibi kişileri içeren bir veri tabanıdır. Kara para aklamayla mücadele (AML) kontrollerinin etkili olabilmesinde PEP listelerinin kritik bir rolü vardır. İki tür PEP listesi vardır:
Adlandırılmış veya belgelenmiş PEP veri tabanı: Bu listeye dahil olan herkes onaylanmış siyasi nüfuz sahibi kişidir (PEP), ancak potansiyel müşterinin bu listede olmaması PEP sınıfına girmediği anlamına gelmez.
Görevler, pozisyonlar ve roller veri tabanı: Bu listede yer alan özellikler, bir bireyi potansiyel olarak finansal suçlara karışmaya daha meyilli olan siyasi nüfuz sahibi kişi (PEP) olarak nitelendirecek özelliklerdir.
PEP listelerini kontrol ederken, finans kuruluşları bir seçenek olarak kamu kaynaklarını kullanabilir; ancak Finansal Eylem Görev Gücü (FATF) 2013 tavsiyelerine göre bu listelerde adlar, tanımlayıcılar veya akrabalar gibi bazı verilerin gözden kaçırılma olasılığı vardır ve hızlı bir şekilde güncelliğini yitirmektedir. Ek olarak, yalnızca birkaç ülke kendi yerel PEP’lerinin bir listesini oluşturmakta ve yayınlamaktadır. Bu nedenle, finans kuruluşlarının risk tabanlı etkin bir PEP taraması yapması için üçüncü taraf bir risk veri sağlayıcısının desteğini alması esastır.
Siyasi Nüfuz Sahibi Kişi (PEP) için risk kriterleri nelerdir?
Siyasi nüfuz sahibi kişiler (PEP) arz ettikleri risklere bağlı olarak kendi içlerinde yerli veya uluslararası kuruluş PEP’leri ve yabancı PEP’ler gibi alt sınıflara ayrılır. Yurtiçi PEP; hükümet başkanı, üst düzey politikacı vb. yurt içinde önemli kamu görevlerini ifâ eden kişidir. Yurtdışı kuruluş PEP’i, uluslararası bir kuruluşta önemli bir görevi olan kişidir. PEP’lerin aile üyeleri ve yakınları da risk oluşturan grup sayılmaktadır. PEP’ler kadar riskli olmasalar da PEP’lerle bağlantıları nedeniyle suç teşkil eden faaliyetlere karışma olasılıkları vardır.
Akrabalar ve Yakınlar (RCA) ne anlama gelir?
Akrabalar ve Yakınlar (RCA), bazı durumlarda Siyasi Nüfuz Sahibi Kişi (PEP) ile yakın bağlantısı olan veya bir şekilde ilişkili olan bireyler veya işletmelerdir. Akrabalar ve Yakınların (RCA), bir PEP ile ilişkilerini kötüye kullanabilecekleri ve yolsuzluk, rüşvet, kara para aklama veya diğer suçlara karışabilecekleri için suç faaliyeti açısından risk teşkil ettiği düşünülmektedir. Bu nedenle RCA taraması, PEP taramasına ek olarak finans kuruluşları için CDD ve AML kontrollerinin de önemli bir parçasıdır.